Nieuws

Het verspreiden van valse berichten om ontvangers daarvan te beïnvloeden is zo oud als de weg naar Rome. De communisten, van wie de erfenis nog steeds in Oost-Europa aanwezig is, lustten er wel pap van. Maar wat zijn de typisch Roemeense kanten van dit fenomeen?

In januari 2017 vaardigde de Roemeense regering op een avond een noodverordening uit, waarmee corruptie voor een deel niet meer strafbaar zou zijn. Honderdduizenden mensen gingen avond na avond in de vrieskou de straat op om hiertegen te protesteren. Na een paar dagen werd de verordening weer ingetrokken, nog voordat hij in werking was getreden.

In een nog nooit vertoonde politieke kegelpartij bracht partijleider Liviu Dragnea van de Roemeense Sociaal Democratische Partij, PSD, zijn eigen regering ten val omdat die niet snel genoeg verzachtende corruptieregels kon doorvoeren.

Dat in Roemenië de geheime dienst een heel andere rol speelt dan in Nederland, hoeft geen verwondering te wekken. Het is dan ook onduidelijk welke rol de binnenlandse inlichtingendienst (SRI) speelt in Roemenië. Momenteel wordt in de pers gespeculeerd over de SRI als poppenspeler achter de schermen in een aantal recente politieke schandalen.

Op 31 januari heeft de Roemeense regering een noodbesluit aangenomen. Deze ging om een sterke verlaging van de straffen voor ambtsmisbruik, een verwarring van de bewijslast voor dit misdrijf en een grenswaarde van rond de 50.000 euro waaronder ambtsmisbruik niet meer strafbaar zou zijn. Na grote protest acties, werd het noodbesluit terug ingetrokken.

Na de recente parlementsverkiezingen is de PSD de grootste partij gebleven en heeft een coalitie gevormd. Op de achtergrond spelen grote belangen van partijbaronnen en zakenlui die de adem van de speciale anticorruptiedienst in hun nek voelen. De druk op de nieuwe regering is groot om maatregelen te nemen, die de vooruitgang van de afgelopen jaren op justitiegebied weer moeten terugdraaien.

Nu de Roemeense parlementsverkiezingen naderen (11 december) is het extra belangrijk hoe de houding van de belangrijkste partijen tegenover Rusland is. Poetin wil zijn invloedssfeer uitbreiden. Wordt hij door Roemeense politici verwelkomd? De publieke opinie in Roemenië is overwegend anti-Poetin. Maar het is toch spannend waar dit naartoe gaat. Als Rusland geld blijft pompen in propaganda, als de EU blijft teleurstellen en de VS zich onder Trump minder bekommert om de regio, dan kunnen er invloedrijke politici overlopen naar Poetin. En dan kunnen ook de burgers gaan denken: beter een goeie buur dan een verre vriend.

Op 11 december wordt er in Roemenië een nieuw parlement gekozen. De grootste partij is een bolwerk van corruptie. Er is ook een nieuwkomer op het toneel, zonder wortels in de oude communistische elites.

Op 6 juni waren er in Roemenië lokale verkiezingen. In 2015 heeft de toenmalige regering de kieswet gewijzigd in het voordeel van de grootste partij, PSD (sociaaldemocraten in naam). Met één kiesronde in plaats van twee heeft de grootste partij (in de meeste gemeenten de PSD) een extra grote kans om te winnen, dat nog afgezien van de zogenaamde burgemeester bonus (voordeel voor zittende burgemeester).

In een land met systemische, historische corruptie en weinig binnenlandse prikkels om iets te veranderen is het moeilijk om optimistisch te blijven. De republiek Moldavië is op dit moment in een dergelijke situatie. Maar buurland Roemenië, sinds 2007 EU-lid, maakt dit najaar opnieuw ontwikkelingen door die optimistisch stemmen.