Nieuws Democracy

Op 10 november gaan de Roemenen stemmen voor een nieuwe president. De verkiezingscampagne is begonnen en het speelveld is breed. Voor het eerst doet een kandidaat van de progressieve USR mee voor het presidentschap.

De opkomst was groot op 26 mei, bijna 50 % van de Roemenen ging stemmen. De grootste coalitiepartner, PSD, heeft ruim 23 % van de stemmen gekregen, ongeveer de helft ten opzichte van de vorige nationale parlementsverkiezingen. Een samenwerkingsverband van twee nieuwe partijen die voor Europa en tegen corruptie zijn, is op bijna 20 % uitgekomen. De liberale partij PNL is de grootste geworden met bijna 27 %.

Een aantal jaren heeft het Roemeense anti-corruptieparket voor klinkende veroordelingen kunnen zorgen. De regering heeft die dynamiek gestopt, probeert het OM te muilkorven en negeert het onafhankelijke bestuursorgaan van de rechtspraak. Dit vertaalt zich echter nog niet in een lagere score op de Corruption Perception Index van Transparency International.

In een land waar een overgrote meerderheid conservatief christelijk is en de kerken vol zitten, kan het homohuwelijk op weinig steun rekenen. Toch lukte het niet om een verbod in de grondwet te krijgen.

Het verspreiden van valse berichten om ontvangers daarvan te beïnvloeden is zo oud als de weg naar Rome. De communisten, van wie de erfenis nog steeds in Oost-Europa aanwezig is, lustten er wel pap van. Maar wat zijn de typisch Roemeense kanten van dit fenomeen?

In een nog nooit vertoonde politieke kegelpartij bracht partijleider Liviu Dragnea van de Roemeense Sociaal Democratische Partij, PSD, zijn eigen regering ten val omdat die niet snel genoeg verzachtende corruptieregels kon doorvoeren.

Dat in Roemenië de geheime dienst een heel andere rol speelt dan in Nederland, hoeft geen verwondering te wekken. Het is dan ook onduidelijk welke rol de binnenlandse inlichtingendienst (SRI) speelt in Roemenië. Momenteel wordt in de pers gespeculeerd over de SRI als poppenspeler achter de schermen in een aantal recente politieke schandalen.

Nu de Roemeense parlementsverkiezingen naderen (11 december) is het extra belangrijk hoe de houding van de belangrijkste partijen tegenover Rusland is. Poetin wil zijn invloedssfeer uitbreiden. Wordt hij door Roemeense politici verwelkomd? De publieke opinie in Roemenië is overwegend anti-Poetin. Maar het is toch spannend waar dit naartoe gaat. Als Rusland geld blijft pompen in propaganda, als de EU blijft teleurstellen en de VS zich onder Trump minder bekommert om de regio, dan kunnen er invloedrijke politici overlopen naar Poetin. En dan kunnen ook de burgers gaan denken: beter een goeie buur dan een verre vriend.

Op 11 december wordt er in Roemenië een nieuw parlement gekozen. De grootste partij is een bolwerk van corruptie. Er is ook een nieuwkomer op het toneel, zonder wortels in de oude communistische elites.

Op 6 juni waren er in Roemenië lokale verkiezingen. In 2015 heeft de toenmalige regering de kieswet gewijzigd in het voordeel van de grootste partij, PSD (sociaaldemocraten in naam). Met één kiesronde in plaats van twee heeft de grootste partij (in de meeste gemeenten de PSD) een extra grote kans om te winnen, dat nog afgezien van de zogenaamde burgemeester bonus (voordeel voor zittende burgemeester).