Despite earlier announcements by the Serbian government of a ban, on Saturday 17 September thousands walked through Belgrade in the first EuroPride march ever in the Western Balkans. Despite the attempts at stirring trouble, the historic parade took place without major incidents as part of EuroPride activities all week in the Serbian capital. FMS gathered impressions from people who attended.
Na drie mooie jaren heeft Remy besloten om zijn ambities voor een rechtvaardigere wereld op een andere werkplek te realiseren. Per 1 augustus gaat hij aan de slag bij de Raad van de Rechtspraak in Den Haag. Het is met pijn in zijn hart dat hij de FMS gaat verlaten, want het waren drie bijzondere jaren. Op zijn laatste dag op kantoor blikt Remy hierop terug, in een openhartig gesprek met collega Max Landheer.
Het is bijna twintig jaar geleden sinds de EU in juni 2003 bijeenkwam in Thessaloniki, Griekenland, om de integratie van de Westelijke Balkan te bespreken. Hierbij werd de belofte uitgesproken dat Albanië, Bosnië & Herzegovina, Noord-Macedonië, Servië, Montenegro en Kroatië een duidelijk perspectief richting EU-lidmaatschap zouden krijgen. Na twee decennia is alleen Kroatië toegetreden in 2013 – de andere landen zitten nog steeds in de wachtkamer, leidend tot grote frustratie.
De pro-Europese, democratische partijen in Oost-Europa hebben een tegenslag te verwerken, nadat in zowel Hongarije als Servië de zittende autocratische machten een grote verkiezingsoverwinning boekten. Op zondag 3 april werden er in beiden landen parlementsverkiezingen georganiseerd. Daarnaast vonden er in Servië ook presidentiële en lokale verkiezingen plaats. De verkiezingen worden gekenmerkt door een ongelijk speelveld tussen de machthebbers Orbán (Hongarije) en Vučić (Servië), en de oppositie. In beide landen was de oppositie verenigd, maar wisten zij geen successen te behalen.
Afgelopen vrijdag kondigde de Amerikaanse president Trump aan dat hij een doorbraak had bereikt tussen Kosovo en Servië, met een akkoord die de banden tussen de twee landen aanhaalt. Sinds de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo in 2008 hebben de buurlanden een gespannen relatie. Servië weigert te erkennen dat Kosovo een onafhankelijk land is, en ziet het nog steeds als een provincie van Servië. Al jaren wordt er – weinig succesvol – gepoogd de landen dichter tot elkaar te brengen. Of dit akkoord ook echt een doorbraak is, zal nog moeten blijken, aangezien de inhoud weinig concreet is.
In Montenegro zijn kiezers afgelopen zondag naar de stembus gegaan. Het was een spannende verkiezingsdag, want de oppositie coalitie ‘Voor de Toekomst van Montenegro’ stond nek-aan-nek met de Democratische Partij voor Socialisten (DPS), die al 30 jaar aan de macht is. Voor de stemgerechtigden was het de keuze tussen deze pro-Europese machthebbende partij en de pro-Servische en Russische oppositie coalitie. 75.9% van de geregistreerde stemmers bracht zijn stem uit, de hoogste opkomst die Montenegro ooit gehad heeft sinds de invoering van het huidige kiessysteem. Na de eerste exitpolls was er verwarring ontstaan, omdat de DPS en de oppositie coalitie zeiden: dat ze genoeg zetels hadden gekregen in het parlement om de volgende regering te vormen. Uiteindelijk bleek de oppositie coalitie samen met andere oppositie partijen genoeg zetels te hebben om een nieuwe meerderheid te vormen.
Vucic, die premier was voordat hij in 2017 president werd, trekt in Servië steeds meer macht naar zich toe. Tijdens de controversiële parlementsverkiezingen, die plaatsvonden op zondag 21 juli triomfeerde zijn rechts-populistische partij, de Servische Progressieve Partij (SPS) op dubieuze wijze.
Wat doet FMS nou precies? Waar zijn jullie actief? Wie zijn jullie partners? Elke week zullen wij al deze vragen en meer beantwoorden in ons nieuwe initiatief: 'Land van de Week'. Iedere keer zullen wij een van de landen waarin wij actief zijn in de spotlight zetten en uitlichten wat wij daar doen door middel van filmpjes, leuke feitjes en verhalen van onze projecten! Deze week: Servië!
Het lijkt erop dat EU en haar buurlanden niet te lang de democratie in quarantaine moet houden, want op 30 maart nam de Hongaarse parlement de coronaviruswet aan. Een omstreden wet die bedoeld is om de coronacrisis het hoofd te bieden. Deze wet kent geen einddatum voor de noodtoestand. Premier Orban heeft hierdoor een blanco check ontvangen. Op basis van deze wet krijgt Orban veel macht in handen. Álle bestaande wetten in Hongarije kunnen momenteel naar zijn inzicht tijdelijk buiten werking worden gesteld of genegeerd. Daarnaast kan de regering-Orban zelf bepalen hoe lang de noodtoestand van kracht moet blijven. Hierdoor zijn verkiezingen en referenda zolang de noodtoestand voortduurt, niet mogelijk. De ‘wet-Orban’ vormt ook een risico voor journalisten omdat ze beschuldigd worden van het verspreiden van ‘fake news’. De vrijheid van meningsuiting komt hierdoor in het geding. Servië en Montenegro lijken ook de coronacrisis te misbruiken om de mediavrijheid in te perken. Dit vormt een groot probleem voor de democratische rechtsstaat en vrijheden.
Op 18 Oktober besloot de Europese Raad na een langdurig debat dat het de toetredingsonderhandelingen met Albanië en Noord-Macedonië zou uitstellen. De oppositie tegen het openen van de onderhandelingen werd geleid door Frankrijk, die van mening is dat het EU toelatingsproces eerst moest worden aangepast voordat onderhandelingen met aspirant lidstaten geopend kunnen worden. Het debat ging verder over de vooruitgang die beide landen hadden gemaakt op terrein van rechtstaat, mensenrechten en democratisering.
Meeschrijven voor de FMS? Stuur je inzending (maximaal 400 woorden) naar info@foundationmaxvanderstoel.nl
